نگاهی به ماهیت جغرافیا در دوران باستان
جغرافیا از جمله علومی است که متفکران و نویسندگان قدیم همواره سعی در کشف و بیان اصول آن داشته اند و فرضیات و نظرات متفاوت و حتی متعارضی نسبت به آن بیان می نمودند. تحلیل و مطالعه این نظریات و قیاس آنها با یکدیگر می تواند نتایج و مباحث قابل توجهی را بیان سازد.
تقریباً همه ملت ها جغرافیدانانی داشته اند؛ ایرانیان و عرب ها به همان اندازه یونانیان و مردم لاتین، جغرافیدانان و مطالعات و کتب جغرافیایی داشته اند. جغرافیای چین به همان اندازه جغرافیایی که قوم لاتین انجام داده اند، در خور توجه و استفاده است. در دوران باستان بسیاری از کتب جغرافیایی بر اساس سفرهای دریایی و مسافرت های افراد تهیه می شد، سفرهای سیاحان و مسافرت های تجاری و دریانوردهای انجام گرفته در دوران باستان، یکی از منابع قابل اعتماد در کشف مناطق کره زمین و اطلاعات جغرافیایی بوده است. برخی از واقعیات جغرافیایی در کتب آسمانی مسیحیان یا قوم یهود بیان گشته بود که در طول زمان، به صورت داستان هایی اغراق آمیز و افسانه ها گشته و در میان مردم، سینه به سینه منتقل می شد.
معروف ترین و معتبرترین جغرافیای اعصار قدیم را می توان در عصر پولیبیوس و پوسیدوینوس و بطلمیوس، استرابو و پومپونیوس که اکثراً در روم زندگی می کردند، جستجو نمود. علی رغم مطالعات و تفحص هایی که در عصر شکوفایی امپراتوری روم توسط اندیشمندان و قدما صورت می گرفت، جغرافیا بسیار ناقص بود، چنانچه در عصر اسکندر مقدونی، تفکر عمومی مردم این بود که وسعت و گستره زمین، در حد فتوحات اسکندر است، حال آنکه در فراسوی حدود آن، مردمانی زندگی می کردند که بعدها مشخص شدند. بهترین دستاوردها و دقیق ترین مطالعات باقیمانده از مشهورترین جغرافیدانان اعصار عتیق، امروزه فاقد جنبه های علمی و واقعی است.
ارسطو، وسعت جهان را به همان اندازه ای تعریف و توصیف می نمود که اسکندر موفق به کشف و اشغال آن گشته بود. ارینوس از فیلسوفان باستان، که به هوشیاری و ذکاوت معروف است، معتقد بود که بسیاری از پدیده ها و مسائل جهان هستی هنوز کشف نشده و از تیررس شناخت علم به دور می باشد. از دید او اموری چون جزر و مد دریا، انواع بادها و گستره واقعی زمین، مسائلی هستند که نیازمند تحقیق و تفحص فراوان بوده و شناخت آنها امری دشوار است.
اکثر متفکران باستان و قدما فاقد توصیفات و بیاناتی در باب سرزمین های دور زمین بودند، اما یونانیان و رومیان، نوشتارها و گزارش هایی تخیلی در زمینه وسعت زمین و تعداد سرزمین های آن داشتند که عموماً همراه با اغراق و خیال های غیرواقعی بود. مردم باستان از وجود بسیاری از جزایر و قاره های کره زمین چون آمریکا و بخش های شمالی و جنوبی نیمکره ها ناآگاه بودند، حتی نمی دانستند که در همین قاره آسیا که خودشان زندگی می کنند، بخش ها و سرزمین هایی وجود دارد که موفق به کشف و شناخت آن نشده اند. کشورهایی چون ژاپن، فیلیپین و جاوه هنوز به طور کامل شناخته نشده بودند و اطلاعات در باب آنها ناقص بود. آنها اطلاع نداشتند که زمین و خشکی ها توسط دریا احاطه گشته و می توان در گرد آن دریانوردی نمود.
امروزه تمامی این سرزمین ها و جزایر دوردست و علل پدیده های زمین کشف شده است. حرکت امواج دریا و انواع بادها برای همه معلوم و مشخص شده و همه روزه در باب آنها تحقیق و مطالعاتی انجام می گیرد. قطب جنوب و شمال علی رغم مردمانی که در آنها زندگی می کردند، ناشناخته بود که امروزه مورد بازدید عموم قرار می گیرد.
همچنین جزایر ادویه شرق و نیز جزایر دور دست جنوب و شمال نیز منابع پرارزش و ثروتمند زمین هستند که در کنار دیگر پدیده های جالب، مورد بازدید افراد قرار می گیرد. کسانی چون ماژلان، دریک و کاندیش توانسته اند کره زمین را دور بزنند. مناطقی که زمانی قابل دسترس نبودند، امروزه محل سیاحت و مسافرت مردم گشته و درآمد قابل توجهی را از لحاظ جهانگردی به خود جلب می کنند.
بدین ترتیب همراه با دقیق تر شدن نقشه ها، گزارش ها و مطالعات، کره جغرافیایی صحیح تر، تجارت گسترده تر و کشتیرانی و مسافرت ها عظیم تر و دورتر می شود، تا جایی که هم اکنون، علم جغرافیا در کنار دیگر علوم کامل تر و دقیق تر گشته و توانسته در پیشبرد زندگی انسان به سوی توسعه نقش قابل توجهی داشته باشد. 

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: